Optimale voeding: Gezond vs Ongezond
Als ik jou vraag om te denken aan het eten van een stroopwafel bij je eerstvolgende kopje thee of koffie; dan is er een grote kans dat jij denkt “lekker, maar ongezond”. Als ik jou vraag om te denken aan het eten van een verse fruitsalade; dan is de kans groot dat jouw gedachten dit in de categorie “gezond” plaatsen.
Labelen wij onbewust de hele dag door ons voedsel?
Dit gebeurt al van jongs af aan eigenlijk; zo ontdekken wij de wereld waarin we leven en raken daarmee vertrouwd. Voeding is daarin geen uitzondering. We plakken allerlei labels, waaronder twee hardnekkige labels die naar mijn idee wat minder serieus genomen moeten worden, namelijk: “Gezond” en “Ongezond”. Alles wat voor de mens eetbaar is heeft een voedingswaarde. Het levert energie en/of bouwstoffen. Zoals de energie-leverende koolhydraten, vetten en eiwitten (de macronutriënten) en de essentiële bouwstoffen zoals vitaminen, mineralen, essentiële vetzuren, vezels en – gezonde – bacteriën (de micronutriënten).
Voor de oplettende lezer; alcohol (alkanolen) valt onder de macronutriënten. Het levert energie. Aangezien alcohol niet de meest efficiënte energieleverancier is voor de mens en tevens in bepaalde mate toxisch, laat ik alcohol even buiten beschouwing in dit artikel.
De waarde van voeding
Alles draait dus om energie, macronutriënten en micronutriënten. De voedingswaarde van ons eten. Als voedingsdeskundige vind ik de leer van voedingsmiddelen en voedingswaarde bijster interessant. Daarnaast ben ik onder meer Mindfulness, Yoga, Pilates en Krachtsport coach. Ex-danseres en leed ik tijdens mijn dansopleiding aan de eetstoornis anorexia.
Labels plakken heb ik in mijn jonge jaren op de dansopleiding chronisch gedaan. Zo perfectionistisch dat het escaleerde in een eetstoornis. Al jaren begeleid ik nu zelf jonge mensen die aan een eetstoornis lijden. Maar ook postnatale vrouwen, zwangere vrouwen, menopauzale vrouwen, krachtsporters, enzovoorts. Wat mij steeds vaker opvalt is dat iedereen labels plakt, niet alleen de eetstoornis patiënten die hierin doorslaan.
Laatst had ik een openhartig gesprek met een goede vriendin die in tranen vertelde dat ze nu eindelijk zonder schuldgevoelens een stuk taart op kantoor kan eten.
Openbaring voor mij als coach
Een stuk taart kunnen eten zonder een schuldgevoel te hebben de hele dag, dat je denkt hiervan dik te worden of je sportdoel niet te kunnen bereiken, daar ging ons gesprek over met een goede vriendin. Het was voor haar zo’n openbaring om de labels “Gezond” en “Ongezond” te laten vallen. Wat weer een openbaring was voor mij als coach; ik had namelijk nooit gedacht dat mijn vrolijke sportieve gezonde jeugdvriendin dagelijks zoveel last ervoer van deze hardnekkige labels! Inmiddels sport ze met mij via een gepersonaliseerd trainingsprogramma, volgt richtlijnen voor (haar) optimale voeding om zo alle nodige bouwstoffen binnen te krijgen. Maar ze weet nu ook dat ze binnen haar caloriebehoefte ruimte genoeg overhoudt voor een warme chocolademelk met slagroom na die stevige winterwandeling. Wellicht zelfs MET verse appeltaart.
Weet wat jouw lichaam nodig heeft
Waarom ik hierover wil schrijven, is dat het naar mijn inzicht zonde is om deze beperkende gedachtegang (onbewust) in stand te houden. Als je de achterliggende voedingswaarde van voedingsmiddelen kent. En je weet wat jouw lichaam nodig heeft; met jouw unieke omstandigheden, voorkeuren en behoeften. Dan hoef je nooit meer te denken in “Gezond” en “Ongezond”. Er is enkel “Eten” waarbij er meer en minder optimale keuzes gemaakt kunnen worden.
Uitrekenen van jouw caloriebehoefte
Begin daarom altijd bij het uitrekenen (of laten uitrekenen door een professional) van je caloriebehoefte (caloriebudget); jouw persoonlijke dagelijkse energiebehoefte.
Als jij een zwaar calorietekort hebt omdat er twee dagen geen eten voorradig was en je krijgt vervolgens een kilo koekjes en een liter cola. Dan zal jouw lichaam daar zeer dankbaar voor zijn. Het zijn immers gewoon koolhydraten die jouw lichaam kan inzetten om energie van te maken. Zo kun je er weer even tegenaan. Is het verstandig om op een dieet van koekjes en cola te gaan leven? Nee, uiteraard niet. Dan kom je heel veel bouwstoffen en voedingswaarden tekort. Het gaat om de balans.
Vergeet je eiwitbehoefte niet!
Zodra je jouw energiebehoefte kent is het verstandig om vervolgens ook je eiwitbehoefte te berekenen. Eiwitten (proteïnen) zijn essentieel bij de opbouw en het herstellen van spierweefsel, maar ook voor het herstel van je organen, bindweefsel, enzovoorts. Dan heb je nog vetten nodig, met name de essentiële vetzuren. En ook een portie koolhydraten. Als je voldoende vers voedsel kiest om daar jouw energie uit te halen; zoals fruit, groenten, aardappel, granen, noten, zaden, bonen, peulvruchten, (wild gevangen) vis, vlees, ei enzovoorts… Dan heb je daarmee ook de nodige micronutriënten te pakken. Vezels, vitaminen, mineralen. Eet voldoende afwisselend en vul indien nodig voor jouw persoonlijke behoeften en doelstellingen aan met supplementen.
Eten zonder schuldgevoel
Op die manier hou je ook ruimte over om de doorgaans als “Ongezond” gelabelde voedingsmiddelen te eten, zonder schuldgevoel. Van een stroopwafel word je niet dik. Van een glas cola word je niet direct ziek. Van een tekort van micronutriënten en een verkeerde inname van macronutriënten uiteindelijk wel. Let dus op de balans bij jezelf en maak dit optimaal voor JOU als individu. Als dit betekent dat je enkel verse voedingsmiddelen wilt consumeren omdat je daar voor jouw behoefte alle voedingswaarde uit kunt halen en je voelt je daar mentaal & fysiek goed bij. Dan is dat perfect. Als dit betekent dat de basis van jouw dagelijkse voedingsinname bestaat uit vers voedsel vol bouwstoffen en daarbij haal je jouw overige caloriebehoefte uit een bak B&J ijs. Ook perfect!
Analyseer je eigen gedachten. Toets of deze waar zijn. Eet gevarieerd, suppleer bewust en geniet van het resultaat. Sterk en gezond zonder schuldgevoel.’
- Eiwitpannenkoeken – ontbijtrecept voor twee personen - 8 juni 2021
- Plantaardige recepten voor sporters; een volwaardige eiwitbron - 22 maart 2021
- Sportvoeding; voor iedereen die vaker plantaardig wilt eten - 16 maart 2021
- Optimale voeding: Gezond vs Ongezond - 23 februari 2021